Selasa, 02 Agustus 2016

Martumpol Dohot Marpudun Saut

Oleh : Saut D.H. Sitorus, SE
MARTUMPOL
Martumpol lapatanna marpadan di jolo ni Huria dohot dijolo ni na torop, ala naeng manjalo pasu-pasu parbagason ma pangoli dohot boru muli.Ndang apala sude Huria patupahon partumpolon. Na deba holan mandaftar natoras ni pangoli dohot natoras ni boru muli tu kantor ni gereja na, dungi diting-tinghon Huria ima di parmingguon na mangihut. Di Huria Kristen Batak Protestan (HKBP) di partumpolon i di patupa do kebaktian na jempek, somalna di botari manang di parnangkok ni mata ni ari. Molo di parserahan on sai dipatupa do i di parnangkok ni mata ni ari, alana di uduti do i annon tu na marhata sinamot. Jadwal martumpol di patupa do i sada manang dua minggu andorang so manjalo pasu-pasu di Huria.
Dung sidung martumpol diting-tinghon Huria diparmingguon na mangihut dua hali marturut-­turut (ting-ting parjolo dohot ting-ting paduahon). Alai olo do holan sahali tingting, ala mamereng tingki, manang ala ni pangoli manang boru muli ingkon borhat tugas tu ruar kota. Lapatan ni diting-tinghon di Huria, ima songon boa-boa patariashon huhut mangalehon tingki tu ruas i, atik beha adong na keberatan di sangkap na naeng marbagas i, misalna ala adong dope bogasna manang janji ni pangoli manang boru muli tu halak na asing. Ia ulaon martumpol on ulaon Huria do i ndang tarmasuk on ulaon adat.
Marhata Sinamot
Sinamot ima songon ringgit si tio soara (uang tunai), mas, pinahan (ternak) sipasahaton ni paranak tu parboru di ulaon pangolihon anak/pamuli boru. Alana na jolo di Bona Pasogit sinamot ndang sae holan marrupahon ringgit sitio soara (uang tunai), alai ingkon sai di tambai dope i dohot angka barang na arga songon: mas, perak, horbo, hoda manang lombu. Alai ianggo nuaeng on tarlumobi diparserahan di pasada gabe hepeng. Sinamot on ma na nidok ni parboru, songon tuhor ni boru. Di Toba somalna ulaon unjuk i (pesta) di patupa do di alaman/huta ni paranak (didok ma i taruhon jual). Jadi sinamot na ni lehon ni paranak i polin doi tu parboru lapatanna ndang di bahen i tu na mosok (biaya pesta). I do alana ianggo na jolo di na pamuli boru, sai na maruntung do parboru molo binereng sian segi materi. Alai di tingki saonari on tung pe ulaon i di alaman ni paranak, pihak parboru nunga ingkon manamba i tu haporluon pamulihon ni boruna, lumobi molo ulaon unjuk i di alaman ni parboru (dialap jual). Misalna laho melengkapi pahean dohot perhiasan ni boruna i, ndang hea be tuk sian sinamoti, baliksa manamba i dope parboru laho mangalehon tu suhi ni ampang na opat dohot tu tulang ni hela, ima songon tintin marangkup.
Catatan : Na nidokna suhi ni ampang na opat ima :
a. Pamarai. ima haha manang anggi ni natoras parboru i.
b. Sijalo bara/simolohon ima iboto ni boru muli
c. Namboru manang pariban ni boru muli.(upa parorot)
d. Tulang ni boru muli ( si jalo todoan )
Di parserahan on, somalna manghatai taringot tu sinamot, dipatupa do i dung sidung martumpol, ima di bagas ni parboru i, jala di goari ma ulaon i marpudun saut. Dison nunga dipasahat paranak patujolo ni sinamot tu parboru, sebagian besar, hira-hira saotiknai ma sian sinamot i na so dipasahat, manang ditinggalhon. Marpudun saut lapatanna saut ma ulaon i, jala sude naung ni hataan ni angka natua-tua ndang bo i be munggil-unggil. Molo adong na mangose bo i do gabe mardando. Di ulaon marhata sinamot nunga tangkas sude ditaringoti sahat tu ulaon unjuk, songon na padasiphon panghataion angka naung di hata i ditingki na marhusip. Ndang mardalan pinggan panungkunan di namarpudun saut manang di namarhata sinamot, jala todoan tu suhi ni ampang na opat somalna ndang dipasahat dope disi. Ia ulaon marhata sinamot nunga sipata gabe ulaon na balga, lumobi molo ulaon unjuk di ari na naeng ro on (na naeng sipatupaon na), antar dao sian huta ni parboru, misalna di luar ni propinsi, alana hira disi ma parboru laho manjalo singirna. Sasintongna di na marhata sinamot, bo i do sesuaihonon tu torop ni na ginokhonna, lapatanna bo i do hula-hula i sada manang dua ripe sian paranak songon i nang sian parboru (hula-hula. tangkas / na solhot).
Fungsi ni hula-hula di na marhata sinamot ima, songon na menyaksihon dohot maniroi ulaon i, atik tung adong panghataion diantara pihak paranak dohot parboru na so mardomu. Bona tulang, tulang rorobot, hula-hula ni haha anggi dohot hula-hula anak manjae ndang pola sada kewajiban ingkon ro manang parsidohot di na marhata sinamot, alana ndang adong dope panghataion disi na porlu sahat tu nasida. Torop ni paranak di na marhata sinamot i, boi ma hira-hira 15 tu 20 ripe songon i nang torop ni parboru. Denggan do parsidohot 2-3 ripe dongan sahuta sian nadua bola pihak.
Partording ni Namarhata Sinamot
Di ari naung binuhul, ro ma paranak mamboan indahan na las dohot na marmiak­miak (rap dohot na margoarna). Parboru pe tong paradehon sipanganon manamba i na binoan ni paranak i, ima songon indahan na las, lompan (jagal manuk / rambingan, dengke dohot sayur manambai na binoan ni paranak i). Alana molo holan sipanganon na binoan ni paranak i olo do ndang cukup i. Molo di parserahan, marhata sinamot dipatupa do i dung sidung martumpol. Nasomal (di Toba) molo di tingki na naeng marhata sinamot dung sahat rombongan ni paranak tu alaman ni parboru, laho ma sahalak boru ni paranak i paboahon naung sahat nasida, huhut manungkun manang naung rade parboru i, manjanghon haroro nasida. Dung rade parboru i masuk ma rombongan ni paranak i tu bagas ni parboru i huhut mamboan sipanganon na binoan ni nasida i jala dipeakhon ma diatas meja. Dung masijalangan jala renta parhundul ni nasida, sahalak sian natua-tua (hira songon protokol) sian paranak manghatahon taringot tu sipanganon na binoan ni nasida.
HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Di hamu hula-hula nami (didok ma marga ni hula-hula i). Dison ro do hami marnatampak na mardongan tubu dohot boru nami songoni nang hula-hula dohot Tulang nami, mandapothon hamu. Mauliate ma di Amanta Debata Pardenggan Basa i, ala hipas do hamu dapot nami suang songoni nang hami pamoruon muna ro mandapothon hamu. Siala las ni roha nami huboan hami do sipanganon na tabo. Botima. Sahalak sian natua-tua ni parboru mangalusi. Tar songonon ma didok :

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Di hamu Pamoruon nami raja…. (didok ma marga ni paranak i) dohot disude uduran muna. Mauliate ma tutu tadok tu Amanta Debata ala hipas do hamu ro mandapothon hami tu bagas nami on, suang songoni nang hami hipas dapot muna. Songon nanidok muna i, di boan hamu sipanganon na tabo si palas roha nami, mauliate ma di hamu” Dungi, disuru parboru i ma boruna laho paturehon huhut paradehon sipanganon. Laos dohot ma boru ni paranak i paradehon sipanganon i. Dung singkop diparadehon sipanganon i, dipasahat ma tudu-tudu sipanganon tu jolo ni suhut parboru. Tar songon on ma partonding na.

Mamboan Tudu-Tudu Sipanganon

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Di hamu hula-hula nami (didok ma marga ni hula-hula i). Dison ro do hami mamboan tudu-tudu sipanganon na tabo asa anggiat dibagasan las ni roha muna hula-hula nami dibagas na marampang marjual on , songon hatani natua-tua na mandok :
Sititi ma sigompa, golang-golang pangarahutna 
Otik sosadia tudu-tudu sipanganon na tupa, 
Sai Tuhanta na mangalehon pasu-pasuna. Botima Rajanami. 

Dung sidung dipasahat tudu-tudu sipanganon tu suhut parboru, ro ma muse suhut parboru mamboan dengke tu jolo ni suhut paranak.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Di hamu pamoruon nami, nunga dipasahat hamu tudu-tudu sipanganon tu hami. Hami pe sian hula-hula muna pasahaton dengke sahat, dengke simudur-mudur, pangidoan nami tu Amanta Debata asa tongtong ma hamu sahat tu pangidoan muna. Songon hata ni natuatua mandok :
Sititi ma sigompa, golang-golang pangarahutna 
Tung songon i dengke sahat na tupa, 
Sai Tuhanta na mangalehon pasu-pasuna. Botima

Marsipanganon
          Ala paranak do na ro mamboan sipanganon laos nasida ma na mamboan tangiang mangan. Dung sidung marsipanganon di uduti ma muse tu na marbagi jambar. Tar songon on ma parbagian ni parjambaran (songon usul dope on)
Jambar tu paranak :
Sambola na marngingi hambirang.
Satonga osang  Dua soit
Satonga rusuk (Panamboli)
Jambar tu parboru:
Sambola na marngingi siamun
Satonga osang
Dua soit
Satonga Rusuk (Somba-somba)
Ihur - ihur tu suhut parboru.
        Alai na somal di pangarantoan on, osang ndang dibola, jambar tu parboru do i sude, ala marningot hita tu adat sian luat na asing, ia osang dipasahat nasida do i tu hula-hulana, jadi alani do umbahen ni usulhon asa dibagi dua ma osang i, parsiamun ma tu par boru, parhambirang tu paranak.
Catatan : molo marhata sinamot ndang dope didok jambar na gok (lengkap)

Masisisean
         Anggo na jolo somal do masisisean na mardongan tubu (pihak paranak songon i nang pihak parboru) masirenggetan didok goarna, dung i pe asa parboru manise / manungkun paranak tarsingot tu sintuhu ni indahan masak dohot di haroro ni paranak i. Alai ala manghabit tingki, langsung nama pihak parboru manungkun pihak paranak. Tar songon on ma partording ni na masisisean, molo di parserahan on.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Manghatai ma hita amang boru. Parjolo ma tapasahat mandok mauliate tu Amanta Debata, ala asi dohot holong ni rohaNa, na mangiring-iring hita saluhutna sian ingananta be, ro tu bagas na marampang na marjual on, sigomgom pangisina dibagasan hahipason dohot las ni roha do hita nuaeng. Ia nunga hundul hita di atas ni amak tiar, sai tiar ma tutu panggabean, tiar parhorasan di hita on saluhut na. (molo di gedung jala pake kursi, didokma; ia nunga hundul hita di kursi na hot, sai hot ma panggabean songoni nang parhorason di hita on saluhutna) Nunga tutu bosur hita mangan, sagat marlompan juhut, dohot minum aek sitio-tio, sai pamurnas ma i tu daging, saudara tu bohi, sipaneang holi-holi ma i jala sipasindak panaili. Didok hata ni natuatua Raja ni boru :
Sai jolo ni nangnang do asa ni nungnung, 
Sai jolo pinangan do asa sinungkun. 
Antong dia ma langkatna, dia ma unokna, dia ma hatana, dia ma nidokna di sipanganon na pinasahatmuna, na bo i begeon ni sipareon jala na bo i peopon ni roha, songon hatani natua-tua na mandok :
Sandema ninna sige di bungkulan ni sopo, 
Bangko ni hata do manise, 
Molo so apala tangkas dope binoto. 
Antong alusi hamu Raja ni pamoruon nami.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :


Dihamu raja ni hula-hula nami, andorang so hu alusi hami sungkun-sungkun ni Raja i, parjolo ma tutu ta pasahat hamauliateon ni rohanta tu Amanta Debata Pardenggan basa i, ala asi dohot holong ni rohaNa, na mangiring-iring hita saluhutna ro tu bagas na marsangap na martua on, di bagasan hahipason jala di bagasan las ni roha do hita sude. Nuaeng alusan nami ma tutu sungkun-sungkun ni Raja i. Ima tutu Raja nami, gabe ma hita angkup ni na horas, pasu-pasu on ni Amanta Debata. Ia nunga hundul hita tutu di atas ni amak tiar, sai tiar ma panggabean tiar ma nang parhorasan di hita on saluhutna, songoni nang tu joloan ni ari on. Di huhuasi ni si panganon na hupatupa hami, gabe ma Raja nami na taula i, asa adong habosurhononta, jala sinur ma pinahan na tapahan i asa adong hasagathononta. Ia nunga dipaboa hamu naung bosur mangan indahan las, jala sagat marlompan juhut, sai pamurnas ma i tutu tu daging saudara tu bohi, sipasindak panaili ma i sipaneang holi-holi di hita on saluhut na. Asa songon hata ni natua-tua ma dohonon :


Sititik ma sigompa, golang-golang pangarahutna,
Otik so sadia pe na tupa, sai godang ma pinasuna

Raja nami, ia sintuhu ni sipanganon na hupatupa hami , panggabean parhorasan do raja nami.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Ima tutu Raja ni pamoruon nami, nunga manise hami, mangalusi hamu, panggabean parhorasan do hape hata ni sipanganon na pinasahat hamu pamoruon nami.
Asa bagot na marhalto ma na niagatan di robean.
Horas ma amanta Raja dohot Inanta Soripada na manganhon,
Sai tamba ma hamoraon di hamu pamoruon nami na mangalean.
Hauma ni parsambilan ninna jonok tu pargadongan,
Sai martamba-tamba ma dihamu angka parsaulian
Mardapot-dapot nang angka pansamotan.
Alai raja ni boru, adong do hata ni natua-tua na mandok:
Asa hundul songon anian, jongjong songon pangurgasan,
Asa tangkas hita dapot parsaulian songoni nang di parhorasan,
Marangkup do ninna na uli, mardongan do na denggan,
Siangkupna songon na hundul, siudurna songon na mardalan,
Asa tangkas ma tutu uju ni purba tumangkasan dompak angkola,
Asa tangkas ma hita maduma jala tumangkasan ma nang hita mamora.
Antong di hamu pamoruon nami, angkup ni hata nauli dohot na denggan, sitangkas ni panggabean dohot parhorasan, tung denggan ma di paboa Raja ni pamoruon nami.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Ima tutu Raja ni hula-hula nami, ia marpanungkun ma Raja i di siangkupna songon na hundul, siudurna songon na mardalan, sitangkas ni panggabean dohot parhorason, paboaon ma tutu Raja nami, ia di bulan na salpu i laho do anak nami mardalani tu huta muna on. Pajumpang bohi ma ibana dohot boru ni Raja i, manghata i jala martarombo, gabe masibotoan ma nasida, na marboru ni tulang do hape anak nami tu boru ni Raja i. Dung piga-piga hali pajumpang jala manghata i Raja nami, tubu ma holong di nasida jala masiunduhan hata laho mamungka pardongan saripeon na imbaru. Tudos tu tona ni natua-tua namandok :
Denggan ma bulu godang, denggan bahen hite-hite
Molo adong anak manang boru magodang, denggan ma asa hot ripe
Ala ni i Raja nami, na manomba ma hami parjolo, asa janghon hamu nian anak nami on laho gabe hela muna. Alai raja nami, di haroro nami ditingkion tong do parjolo hami marsamtabi raja nami, alana molo mangasahon sibahenon do Raja nami, tung so bolas dope hami nian mandapothon hamu. Alai, ala tangkas do diboto hami, na burju marianakhon do hamu Raja nami, i do umbahen na hubaranihon hami ro mandapothon hamu, molo tung siat pangidoan nami, laos ditingkion ma nian hami laho pasahathon somba ni uhum, somba ni adat  tu hamu Raja nami. Songon hatani natua-tua na mandok uli otik godang so sadia. Jadi olat ni na tarpatupa jala tarbahen hami, raja nami, ditingkion ma nian sombahonon nami somba nia adat dohot uhum tu hamu Raja nami. Jadi ima songon angkup ni panggabean dohot parhorasan, na bo i pasahaton nami tu hamu Raja nami. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Ima tutu di hamu pamoruon nami. Nunga tangkas di paboa hamu, disiangkupna songon na hundul, sidongan songon na mardalan, angkup ni panggabean dohot parhorasan di ulaonta sadarion. Jala toho do songon na nidok mu na i, adong do tona ni natua-tua na mandok,  
Balga ninna anak pangolihononhon, 
Balga ninna boru pahutaon
Nunga masiunduhan hata tutu boru nami didok hamu dohot anak muna, ima nanaeng mamungka pardongan saripeon na imbaru. Nang hami pe, dohonon nami do, sai rongkap na gabe, rongkap na sarimatua ma boru nami dohot anak muna tu joloan ni ari on. Asa anggiat ma nasida masibar songon ambalang, marrongkap songon tuak, jala tong-tong sada nasida songon daion mual. Asa nuaeng pe songon ni dok ni natua-tua ma dohonon nami :
Nunga pitu lili nami Paualu jugian nami, 
Nunga uli nipinami ala nunga ro hamu manggohi hajut nami. 
Jadi nuaeng pe raja ni pamoruon nami, songon dia ma sinamot na naeng pasahaton muna tu hami hula-hula muna, asa botoon nami mangarade puro nami laho inganan na. Ai tangkas do huboto hami,
Pat ni gaja do tu pat ni hora, 
Anak ni raja do hamu, 
Pahompu ni namora 
Ai tung na malo do hamu, jala sigodang boto-botoan. Jadi on pe Raja ni pamoruon nami, angka dia ma sipasahaton muna sian na hugoari hami nangkin, na gabe sinamot ni boru nami. Hatahon hamu sian i.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Di hamu Raja hula-hula nami. Ia taringot tu somba ni uhum, somba ni adat songon sinamot ni boru ni Raja i, ima godang na Rp.  _______ Juta.
Jadi pangidoan dohot elek-elek nami tu hamu Raja i tung ringgit sitio soara i ma sipasahaton nami tu hamu. Jala molo tung bo i nang pangidoan nami Rambu pinudun ma Raja nami Sinamot na naeng sipasahaton nami. Alai andorang so huhatahon hami, mangido ditingki ma hami asa jolo masisungkunan hami dohot dongan tubu nami, dongan sahuta, boru, songoni nang di namangido paniroion sian hula-hula nami.


Di hita na mardongan tubu dohot di hamu boru, bere, ibebere, songoni nang tu hamu dongan sahuta, tarlumobi di hamu hula-hula nami. Pinangido do tingki tu raja i, asa jolo masialapan hata hita, masiajar-ajaran, jala asa jolo sada hata ma hita nian, di na laho pasahat somba ni uhum, somba ni adat tu raja i, jadi songonon ma na boi pasahaton nami tu hita saluhutna :
Parjolo, ia ulaon na naeng ro on ba taruhon jual ma, di hita ma bolahan amak, na paduahon: ia sinamot na naeng sipasahaton tu raja i, ringgit sitio soarai ma, rambu pinudun, jala molo bo i pangidoan asa sisahali mangelekkon ma hita tu raja i di hata ni sinamot na naeng sipasahatonta, jadi songoni ma konsep na hupasahat hami asa jolo tangkas ma ajari jala tambor-tambori hamu hami. Mauliate. Hata on parjolo ma hupasahat hami tu hita na mardongan tubu. Dongan tubu (ni paranak) Di hamu parsinabung nami. Tangkas do hupaihut-ihut hami aha na pinasahat muna tu hami. Na manggogohon na ma hami nuaeng di pangidoanta tu hula-hula i Raja i….. (dipaboa marga di hula-hulai) asa rade roha ni ra ja i, sisahali manombahon, sisahali mangelekhon ma hita di sinamot ni boru ni Raja i. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Nuaeng hupasahat ma tu hamu, boru, bere dohot ibebere

Boru / Bere/ibebere ( ni paranak) : 
Mauliate ma di hula-hula nami na mangalehon tingki di hami di ulaonta sadarion. Ia sian hami boru songoni nang bere muna na dohot do hami mangelek-elek hula-hula ni hula-hula nami naung di tariashon hamu nangkin. Sipanolopi ma hami di angka sangkap nauli dohot na denggan sian hula-hula nami. Botima.
HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Hupasahat ma muse tu hamu dongan sahuta
Dongan sahuta : 
Mauliate ma, nang hami pe sian dongan sahuta, sipanolopi ma hami, asa si sahali mangelekhon ma hita tutu di sinamot ni boru ni Raja i, Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Nuaeng hupasahat ma muse tu hamu hula-hula nami, ajari jala tambor-tambori hamu hami
Hula-hula ( ni paranak) :
Mauliate ma tadok tu Amanta Pardenggan Basa i, ala na dohot do Ibana paniroi di ulaonta sadarion. Jala tu hamu marga . . . . (laos di jouhon ma marga ni suhut paranak) dohonon nami ma, songon dia ma na denggan na boi tarbahen hamu tu hula-hula muna, ima ulahon hamu, alana adong do hatani natua-tua namandok:
Ndada ala ni godangna, umbahen na nieahan 
Ndada ala ni otikna umbahen na ni tinggalhon 
Sai sahat ma panggabean, sahat parhorasan di hita on saluhutna. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Mauliatema di hamu raja ni dongan tubu, boru, bere, ibebere, songoni nang dihamu raja ni dongan sahuta, lumobi ma tu hamu raja ni hula-hula nami, nungga tutu satolop hita di napasahat sinamot ni boru ni Raja i, asa si sahali mangelekkon hita, jala ringgit sitio soara i ma ta pasahat tu Raja i. Jadi nuaeng pe di hamu Raja ni Hula-hula nami, nunga dibege hamu ia hami na mardongan tubu, boru, bere, ibebere, nang hami na mardongan sahuta, suang songoni di na hujalo hami panuturion sian hula-hula nami, naung sada hata hami, ima : Parjolo ma dohonon nami ia ulaon na naeng ro on taruhon jual ma, di hami ma bolahan amak. Jala somba ni uhum, somba ni adat na naeng si pasahaton nami tu hamu songon sinamot ni boru ni Raja i, ringgit sitio soara ima, rambu pinudun, jala sisahali mangelekkon ma hami Raja nami, laho pasahathon sinamot ni boru ni raja i tu hamu, songon hata ni tangiang, songoni ma jolo hata nami tu hamu Raja nami. Botima.
Catatan : taringot tu sisahali mangelekkon, denggan do jolo marhusip laho mambuat kesepakatan, parsinabung ni Paranak dohot Parsinabung ni Parboru, unang adong na mulak-ulak tu bona muse.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Jadi di hamu Raja ni pamoruon nami, nunga tutu dipasahat hamu pangidoan muna tu hami, antong nang hami pe, lehon hamu ma jolo tingki di hami, asa masisungkunan nang hami na mardongan tubu, boru, bere dohot dongan sahuta nami, tarlumobi di paniroion ni hula-hula nami. Jadi on pe di hita na mardongan tubu, boru, bere/ibebere songon i nang hamu dongan sahuta, lumobi di hamu horong ni hula-hula nami. Nunga rap marbinege hita di pangidoan ni Raja ni pamoruonta apala di tingki on. Didok nasida ia taringot tu sinamot sipasahaton nasida, ringgit sitio soara ma jala sisahali mangelekhon / sisahali manombahon. Jala ulaon i taruhon jual. Songon dia ma alusta tu pamoruonta. Parjolo hupasahat hami tu dongan tubu. Dongan tubu (ni parboru) Di hamu parsinabung nami. Nunga tangkas hupaihut-ihut hami panghataion muna dohot Rajani pamoruonta. Songon dia naung di hatahon hamu. Laos songoni ma nang hata nami sian dongan tubu. Sisada hata ma hita. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Hupasahat hami ma muse tu boru, bere, ibebere Boru (ni parboru) : Parjolo ma hupasahat hami hamuliateon ni roha nami di hamu Raja ni hula-hula nami naung pasahathon panghataion on tu hami pamoruon muna dohot horong bere muna. Ia taringot tu elek-elek ni pariban nami di sinamot na naeng sipasahaton nasida tu hamu Raja ni hula-hula nami, ba songon dia ma naung dihatai hamu, ianggo hami sian pamoruon muna, dohot bere muna, satolop ma hami di sude angka nauli dohot na denggan. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Hupasahat hami ma muse tu hamu raja ni dongan sahuta
Dongan Sahuta (ni parboru) :
Horas jala gabe ma di hita sasudena, lumobi di hamu suhut nami. Mauliate ma pinasahat tu hamu suhut nami ala di pajagar hamu panghataion on tu hami dongan sahuta muna. Nunga hubege hami panghataion muna na masipaolo-oloan jala masipaune-unean taringot tu sinamot ni borunta. Ianggo hami dongan sahuta, sipanolopi na uli na denggan ma. Songon hata ni natuatua, dohonon nami :
Aek godang, tu aek laut Dos ni roha, sibaen na saut. Botima.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Nuaeng hupasahat hami ma muse tu hamu raja ni hula-hula nami
Hula - hula ( ni parboru) :
Parjolo mauliate godang hupasahat hami tu hamu pamoruon nami ala di pasahat hamu panghataion tu hami laho maniroi hamu. Taringot tu pangidoan ni Raja ni pamoruan muna, nunga masialusan hamu songon ogung na uli jala tangkas do i hupaihut-­ihut hami di ulaonta sadarion. Jadi songon dia ma naung ni tolopan muna anggo sian hami horong ni hula­hula muna manolopi ma hami, asa dapot hamu ma songon nidok ni natua-tua na mandok :
Balintang ma pagabe, Tumundalhon sitadoan Ari muna ma gabe, 
Ai nunga denggan hamu hubege hami masipaolo-oloan. 
Amporik marlipik, onggung marbabang 
Gabe do parsinamot na otik, gabe do nang parsinamot na godang. Botima
HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
On pe di hamu Raja ni pamoruon nami. Nunga satolop hami na mardongan tubu, boru/bere dohot dongan sahuta nami tarlumobi hula-hula nami taringot tu pangidoan muna na sahali mangelekhon hamu di sinamot ni boru nami. Alai porlu do hatahonon nami na dibagasan roha nami tu hamu, songon hata ni natua-tua namandok :
Ia marasar ma aili, sai ditarui bulung singkoru 
Naeng ma sihar ma panaili, laho manjalo tuhor ni boru 
Ndang pola be ra dohonongku, angka aha na solot di ate-ate, dohot na gompang di pusu-pusu, asa mangkilala ma hamu, songon dia nuaeng na dibagasan roha nami. Antong hatahon hamu ma manang na sadia pasahatonmuna sinamot ni boru nami.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Mauliate ma Raja nami. Tung tangkas do huantusi hami na dibagasan rohamu na i, alai Raja nami songon hata ni natua-tua nang dohonon nami: Sai tuginjang ninna porda, sai tu toru parbar-baran Sai naeng do nian di didok roha hatop mamora, Alai hapogoson dope didok sibaran. Dipangidoan muna i, tangkas do huantusi hami, songon hata ni natua-tua na mandok :
Ni durung ma situma, laos dapot pora-pora 
Molo buas do tu hula-hula, pintor hatop do iba mamora 
Alai Raja nami, songon hata ni natua-tua na mandok :
Sai ni luluan do tandok, alai na dapot parindahanan 
Tolap do pamangan mandok raja nami, alai ndang tolap jamaon ni tangan. 
Molo tung songon dia pe Raja nami na tolap hami godang ni sinamot sipasahaton nami, uli ma roha ni hamu raja ni hula-hula nami. Jadi pasahaton nami ma sinamot ni boru ni Raja i Rp …………. , rambu pinudun Raja nami, jala si rambe manis. Naung disima talina, jala disi dohot rompuna naung disima daina, disi dohot holpuna. Botima Raja nami.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU : 
Hamu Raja ni pamoruon nami, didok hamu sinamot Rp, …………. rambu pinudun, sirambe manis. Adong do hata ni natua-tua namandok :
Marmutik ma simarlasuma mardompakkon mata ni ari 
Molo tung marhusor dope roha muna, manambai otik nari.
HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Raja nami, hata ni natua-tua do mandok :
Ni dapot ma assosoit, tongon di tombara 
Sotung ma didok hamu hami na mangkolit Raja nami, Da silehonon do na soada. 
Uli ma rohamu manjalo sinamot ni boru ni raja i.
HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Raja ni boru, alai asing ni i, taringot todoan tu suhi ni ampang na opat ingkon tangkas do i alusan muna. ate Raja ni pamoruon nami.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Pos ma roha ni Raja i, ianggo todoan / panandaion tu suhi ni ampang na opat tangkas do i alusan nami.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Di hamu Raja ni pamoruon nami. Andorang so hugabehon hami jumolo ma husungkun hami hasuhuton nami. Ai adong do hata ni natuatua na mandok Lata pe na lata, duhut-duhut do si but-but on Hata ni Raja pinaraja, Raja ni hasuhuton do si sungkunon Jadi on pe nuaeng di hamu bona ni hasuhuton nami: Nunga tangkas di bege hamu panghataion nami dohot pamoruonta taringot tu sinamot ni borunta i. Nian tung godang do hupangido hami, alai tung songon i dope huroha na tarpatupa ni pamoruonta. Ia sinamot ni borunta na naeng sipasahaton nasida tu hita godang na Rp… rambu pinudun, sirambe manis. On pe panghataion on hupasahat hami ma tu hamu suhut nami. Hasuhuton ( ni parboru ) Di hamu Raja parsinabung nami. Nunga tung loja hamu tutu mangelek-elek Raja ni pamoruonta, didok nasida holan i nama natarpatupa nasida. On pe di hamu parsinabung nami gabehon hamu ma i.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Hamu Raja ni pamoruon nami. Ba nunga uli roha nami manjalo na nidok muna i. Sai gabe ma hita jala horas. On pe Raja ni pamoruon nami, pasahat hamu ma si namot ni boru nami, nunga rade hami manjalo.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
On pe di hamu hasuhuton nami (suhut paranak), pasahat hamu ma patujolo (bohi) ni sinamot tu Raja ni hula-hulanta. Borhat ma hasuhuton paranak i pasahathon patujolo ni sinamot i tu raja parhata/parsinabung.
(Dung sae di etong laos di dok ma hata na, godang ni patujolo ni sinamot, jala sisana (nahurang) sipasahaton mai di mata ni ulaon nanaeng ro).

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Nunga di Pasahat hamu patujolo ni sinamot ni boru nami, godangna Rp……., jala panggohi ni sinamot Rp….. pasahoton muna ma i di mata ni ulaon on.
(Dipasahat raja parhata ma bohi ni sinamot i tu suhut parboru). Di hamu suhut nami, nunga di pasahat pamoruonta bohi ni sinamot ni borunta Rp….., antong las roha mu manjalosa, sai anggiatma didongani Tuhan hamu laho manggunahon sinamot on hombar tu ringkotna, songon hata ni natuatua namandok:
Tonggi ma ninna sibahut, tabo ninna pora-pora 
Molo dung las roha ni suhut, ba las ma nang roha ni angka raja. 
(dipasahatma parsinabung ma tu inang ni boru muli)

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Jadi di hamu pamoruon nami, ia tarsingot tu todoan / panandaion tu suhi ni ampang na opat dohot tintin marangkup, di hilala roha nami pasahat hamu ma i annon di mata ni ulaon on.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Mauliate ma di hamu raja ni hula-hula nami. Taringot tu napasahathon todoan / panandaion tu suhi ni ampang na opat dohot tintin marangkup, ima di pesta unjuk na naeng ro, songon na nidok muna i, ba satolop ma hami disi.

HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Di hamu raja ni pamoruon nami. Nunga dipasahat hamu patujolo (bohi ) ni sinamot. Nuaeng pe atik adong na naeng sipangidoon muna.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK : 
Mauliate ma di hamu raja ni hula-hula nami. Ido tutu tohona. Dos do tuatna dohot nangkokna. Nangkin Raja nami nunga tahatai godang ni sinamot sipasahaton nami tu hamu, jala nunga hupasahat hami tu hamu patujolo ni sinamot. Asa on pe Raja nami pangidoan nami tung sude do hami ulosan muna. Ai huboto hami do angka nantulang i, na malo do martonun.

 HATA PARSINAMBUNG PARBORU :
Toho do i pangidoan muna i, Raja ni boru. Alai molo tung so sude pe hamu ulosan nami dohot ulos herbang ianggo ulos natinonun sadari pasahaton nami do i tu hamu sude. Ianggo di tingki on ulos herbang na naeng sipasahaton nami tu hamu ba …… lembar ma. (Didok ma godang ni ulos i). Uli ma roha muna manjalosa.

HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Gabe jala horas Raja nami. Mauliate ma di hamu.
Catatan : Dung sidung masisisean, jala nunga tangkas di hata i sadia godang ni sinamot dohot todoan / panandaion, tu suhi ni ampang na opat, jala nunga dipasahat patujolo ni sinamot. Somalna do i ndang pola dipasahat sude sinamot i asa adong pasahaton ni paranak tu parboru i di ulaon unjuk jala digoarimai panggohi ni sinamot.
Dung sidung i dipahantus ma muse panghataion songon naung di taringoti di na patua hata / marhori-hori dingding, manang di tingki namarhusip ima taringot tu :
  1. Tintin marangkup tu tulang ni pangoli. Sadia godang na naeng pasahathon ni nasida (sadia sian paranak sadia sian parboru i). Alai sipata holan na dua hasuhuton do namangkatai taringot di si.
  2. Pinggan panganan tu parboru dohot ulos-ulos tu paranak.
  3. Godang ni undangan ni paranak dohot parboru.
  4. Mambuhul ari (tingki) dohot manontuhon inganan (Gareja) manjalo pasu-pasu dohot (Gedung) tu pesta unjukna.
  5. Parbagian ni parjambaron di ulaon unjuk. Laho manghabit/mempersingkat waktu di ulaon unjuk unang pola be dihata i taringot tu parbagian ni jambar disi, alai di tingki na marhata sinamot i ma i dipahantus ( hira songon jambar mangihut ma di ulahon )
    Catatan : Molo jambar mangihut di Laguboti (Toba) ndang adong be di pasahat tudu-tudu ni sipanganon tu parboru di acara andorang so mangan, songon i nang parboru, ndang dipasahat nasida be dengke tu paranak, jadi langsung nama angka parhobas manang naung dipatudu hian pasahat jambar tu parboru dohot dengke tu paranak, lapatanna ndang adong be acara laho pasahat tudu-tudu ni sipanganon dohot pasahat dengke.
  6. Molo tung bo i disepakati ma di na marhata sinamot i angka panandaion namargollit, songon i nang godang ni panandaion tu parboru misalna disepakati ma150 amplop, asing ni horong ni hula-hula nasida. Songon i nang ulos-ulos tu paranak ditetaphon ma jumlahna misalna 100 Amplop, di ruar ni ragi-ragi tu horong ni hula-hula. Tujuanna laho manghabit tingki.
  7. Dohot angka na asing na mardomu tu ulaon unjuk
  8. Dung sidung panghation, di pasahat Raja parhata ni paranak ma muse tu pihak parboru laho mangunjungi ulaon. Andorang so ditutup hula-hula ulaon i, digorahon Raja parhata ni parboru ma tu suhut paranak dohot tu suhut bolon parboru, asa di lehon nasida olop-olop. Dung dipadomu (dipasada) raja parhata ni parboru olop­olop na sian paranak dohot parboru i, dilehon ma tu Raja Huta (Dongan sahuta ni suhut sesuai di alaman ni ise ulaon i). Di dok raja huta ma hatana andorang so dibagi olop-olopi.
HATA SIAN RAJA NI HUTA
Dihamu suhut nami, nunga tung tangkas pinaihut-ihut ulaonta on, tama do hita mandok mauliate tu Debata Pardenggan basa I, ala asi dohot holong ni rohaNa do, dibahen na bo i ture jala denggan mardalan ulaonta on. Saut ma tutu songon hata ni natua-tua :
Balintang ma pagabe tumundalhon sitadoan,
Saut ma hita horas jala gabe ala nunga denggan hita masipaolo-oloan.
Asa Uli ma ninna porda, pandohotan ni hulamot
Sai tong-tong ma hita dapotan uli dohot las ni roha
Laos mangihut ma dohot sinamot
Simbora ma guk-guk, peak di lage-lage,
Mamora ma hita on luhut, Horas jala gabe
Asa Silallan uruk uruk tu silallan aek toba,
Nametmet ndang marungut-ungut
Na magodang sude marlas ni roha.
Laos digorahon Raja huta ma muse asa sude na torop i mandok olop- olop tolu hali huhut disaburhon boras sipir ni tondi. Marlapatan asa sude na torop i mangolophon nauli dohot na denggan, disude angka pasu-pasu na pinasahat ni angka Raja.
Dung sidung ulaon martumpol / marpudun saut, diuduti ma songon ari naung ditontuhon di pesta unjuk. Boi ma ta bereng DISON. (Klik ma)

Tidak ada komentar:

Posting Komentar